رنگ غذا چیست ؟
سابقه استفاده از رنگ غذای خوراکی در صنایع غذایی به خیلی سال پیش مربوط می شود. این کار به منظور بهبود کیفیت مواد غذایی و یا تولید محصولات جدید، صورت می گیرد. از این رنگ ها در صنایع غیر خوراکی مانند لوازم آرایشی، صنایع داروسازی، تجهیزات پزشکی و صنایع دستی هم استفاده می شود. در این مطلب اطلاعاتی را در مورد رنگ غذا و کاربرد آن در صنایع غذایی اطلاعاتی را در اختیار شما می گذاریم. تا پایان ما را همراهی کنید.
رنگ غذای خوراکی از افزودنی هایی است که در صنایع غذایی کاربرد زیادی دارد. این افزودنی ها به منظور شیرین کردن، تغییر در مزه اصلی، تغییر رنگ و حتی شکل دادن به مواد غذایی افزوده می شوند. افزودن رنگ غذای خوراکی به غذا و نوشیدنی ها باعث تغییر رنگ آنها می شود. استفاده از آن ها برای ایجاد رنگ های جذاب و مشتری پسند، جبران رنگ از دست رفته موادغذایی در فرآیند تولید و همچنین تحریک اشتهای افراد به خصوص کودکان صورت می گیرد. رنگ غذا به صورت پودر، ژل، مایع و حتی خمیر تولید و به بازار عرضه می شود.
انواع رنگ غذا
رنگ غذای خوراکی را بر اساس منشا آن به سه دسته تقسیم می کنند.
• رنگ های معدنی
• رنگ های طبیعی
• رنگ های مصنوعی
رنگ غذا معدنی :
این رنگ ها بیشتر در طبیعت یافت می شوند و از ترکیب فلزات با عناصر نمک ساز تشکیل می شوند. از این رنگ ها به ندرت در صنایع غذایی استفاده می شود که می توان به کربن سیاه، تیتانیوم دی اکسید و اکسید آهن اشاره کنیم.
رنگ غذا طبیعی :
این نوع از رنگ ها در واقع همان عصاره طبیعی مواد غذایی هستند و اغلب از گیاهان به دست می آیند. از این رنگ ها می توان به رنگ نارنجی هویج، رنگ قرمز لبو، رنگ کلم بنفش اشاره کرد. این رنگ ها نه تنها برای سلامتی مضر نیستند بلکه سرشار از آنتی اکسیدان هستند اما مشکلی که هست فرآیند استخراج این رنگ ها از مواد غذایی مشکل است. استفاده از این رنگ ها در چند سال اخیر به دلیل پیشرفت روش های استخراج و نداشتن عوارض جانبی رو به استقبال است.
رنگ غذا مصنوعی :
این رنگ ها از طریق فرآیندهای شیمیایی تولید می شوند و در صنایع مختلف شامل داروسازی، میکروب شناسی، صنایع غذایی، رنگرزی و … قابل کاربرد هستند. اکثر این رنگ ها کاربرد غذایی ندارند. بیشتر افراد استفاده از رنگ های مصنوعی را به خاطر قابلیت ایجاد رنگ درخشان و همچنین طیف وسیعی از رنگ ها ترجیح می دهند. اما تحقیقات نشان می دهد که مصرف این رنگ ها عوارضی مانند بیش فعالی، کاهش رشد، کاهش تمرکز و ضریب هوشی در کودکان و بروز واکنش های آلرژیک در بزرگسالان را به همراه دارد. به دلیل ایجاد این عوارض استفاده از این رنگ ها در بسیاری از کشورها ممنوع شده است.
استفاده از رنگ غذا در صنایع غذایی
رنگ یکی از مشخصه های اصلی هر ماده غذایی است که همراه با طعم برای تعیین کیفیت مواد غذایی مورد توجه قرار می گیرد. اگر از رنگ غذای استاندارد و به میزان مجاز استفاده شود مانعی ندارد. اما گاهی اوقات افراد سودجو از این مواد برای تغییر رنگ مواد غذایی فاسد شده استفاده می کنند تا بتوانند رنگ آن ها را شبیه به مواد غذایی سالم بکنند. گاهی اوقات هم با افزودن این رنگ به یک ماده غذایی بی ارزش و یا حتی غیر خوراکی آن را به مواد گران قیمت (مانند زعفران) تبدیل می کنند و از این راه کسب درآمد می کنند. این کار هم از لحاظ استانداردهای تعریف شده برای موادغذایی و هم از لحاظ قانونی غیر مجاز است. در ادامه مطلب چند رنگ غذای خوراکی طبیعی را معرفی می کنیم که در حال حاضر در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند.
چند نمونه از رنگ های غذای خوراکی پرکاربرد در صنایع غذایی
۱. رنگ تیتانیوم دی اکسید :
این رنگ غذا از جمله رنگ های معدنی است و برای ایجاد رنگ سفید در صنایع دارویی و غذایی استفاده می شود. این ماده مقاومت زیادی در برابر نور و گرما دارد و در محصولاتی مانند شیرینی، شکلات، خامه، سس و … مورد استفاده قرار می گیرد.
۲. رنگ کارمین:
این رنگ از جمله رنگ غذای خوراکی است که رنگ قرمز را ایجاد می کند. این رنگ به عنوان افزودنی در سوسیس، کالباس، ژله، نوشیدنی ها، سس و … استفاده می شود.
۳. رنگ بیت روت :
این رنگ از استخراج آبی، لبو به دست می آید و از جمله رنگ های خوراکی طبیعی است. این ماده دارای رنگ قرمز بسیار زیبایی است. البته رنگ های مصنوعی مانند آلورارد، پونسئو و کارموزین هم رنگ قرمز را ایجاد می کند اما به دلیل داشتن عوارض جانبی، استفاده از آن ها توصیه نمی شود. موارد مصرف بیت روت شامل: نوشیدنی های گاز دار، محصولات لبنی مانند ماست های میوه ای و خامه قنادی، آب میوه های صنعتی، آدامس ها و آبنبات ها، شیرینی ها و کیک می شود.
۴. آناتو :
این رنگ یک رنگ غذا خوراکی طبیعی است که منشا آن دانه های گیاه آشیوت است و از ترکیب کاروتنوئیدها ایجاد می شود. رنگ آناتو به رنگ زردچوبه و زعفران در مواد غذایی شباهت دارد. این ماده علاوه بر رنگ زیبا، طعم کمی شیرین و فلفلی دارد. بنابراین به عنوان طعم دهنده هم مورد استفاده قرار می گیرد. از موارد مصرف آن می توان به عنوان رنگ دهنده در فرآورده های گوشتی، مارگارین و کره، نان و غلات صبحانه، پنیر، نوشابه های لبنی و … اشاره کرد.
۵. تورمریک :
تورمریک یک رنگ غذای خوراکی طبیعی است که از گیاه کورکومالانگا استخراج و مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ زرد این ماده به علت وجود کروکومینوئید در ساختار آن است. از این رنگ در نوشیدنی هایی مانند آب پرتقال و رانی، کیک های زرد رنگ، شیرینی و ژله، مواد غذایی کنسرو شده و پخته شده و … استفاده می شود. تورمریک ماده اصلی سازنده ادویه کاری است و از نظر ظاهری به زنجبیل شباهت دارد و بیشتر به صورت پودر قابل کاربرد است.
۶. کارامل :
این ماده از قدیمی ترین افزودنی هایی است که به دلیل رنگ و بویی که دارد، کاربرد زیادی در صنایع خوراکی دارد. از این ماده حتی در صنایع داروسازی هم استفاده می شود. از این ماده به عنوان افزودنی در تولید سرکه، انواع نوشیدنی ها و ماء الشعیر، کیک کاراملی، انواع سس ها، نان، شیرینی و دسر استفاده می شود.
۷. کلروفیل :
کلروفیل از جمله رنگ های طبیعی مورد استفاده در صنایع غذایی است. برای استخراج کلروفیل از همه گیاهان از جمله یونجه، گزنه و حتی علف استفاده می شود. از این ماده برای ایجاد رنگ سبز در نوشیدنی ها، شیرینی، شکلات، ژله و مواد لبنی مانند بستنی استفاده می شود.
در هنگام خرید رنگ غذا به چه نکاتی توجه کنیم؟
• به تاریخ تولید و انقضا توجه کنید.
• از خرید رنگ غذای فله ای جدا خودداری کنید.
• اطلاعات روی برچسب که شامل نحوه و مقدار مصرف است را با دقت مطالعه کنید.
• در هنگام خرید رنگ خوراکی خارجی، دقت کنید که این رنگ ها دارای مجوز باشند.
• رنگ های خوراکی دارای استاندارد را تهیه کنید.
